Marin Klima Nedir?
Teknenize bir klima sistemi kurdurmak veya hali hazırdaki sistemi iyileştirmek istiyorsunuz. Teknenize gelen klima teknisyeni veya uzmanı olduğunu söyleyenler size tatminkar cevaplar vermedikleri gibi, ateş pahası fiyat teklifleri sunuyorlar. Tekne sahibi olarak yaptıracağımız herhangi bir iş için tedirgin olmamak mümkün değil. Acaba doğru bir çözüm mü, yeterli mi, gereğinden fazla mı? Marin klima da bunlardan biri…
Oggymarin ekibi marin klima sistemleri hakkında iyi bir araştırma yaptı ve sizlerle bu bilgileri paylaşmak istiyoruz. Çünkü biliyoruz ki, bilgili bir tekne sahibi, kendisine sunulanların içinden hangi teklifin/önerinin teknesi için kullanışlı ve hesaplı olacağını daha kolay anlayacaktır. Oggymarin, marin klima konusunda araştırmalar yaparak ve sonrasında teknelerimize kurdurarak detaylı tecrübeler edinmiş bir mühendislik organizasyonu olup sizlere bu konuda da yol gösterebilir; önereceğimiz “aircon” mühendisi veya teknisyeni, teknenizin ihtiyacını belirlemek için Oggymarin ile birlikte ayrıntıları değerlendirecektir. Teknenize kullanışlı ve en hesaplı çözümün sunulmasını beraberce sağlayabiliriz. İçiniz rahat olsun.
Bir klima sisteminin çalışmasındaki temel ilke, ısının taşınması yani enerji transferidir. Bir klima, kabin içindeki ısıyı klima içindeki soğutucu gaza aktararak havadan ısıyı çeker. Bir marin klima ev tipi sistemlerden farklı olarak, soğutucu gazdaki ısıyı deniz suyuna aktaran bir sistemdir. İşlem tersine çevrilebilir, marin klima deniz suyundan ısı çekebilir ve bu ısıyı kabine aktarabilir. Buna ters çevrimli klima denir. Daha fazla detay isterseniz bir fizik mühendisi olarak termodinamik yasalarının detaylarını anlatabiliriz :).
Klima Çeşitleri
Üç temel tip deniz kliması vardır, bunlar; 1- Paket klima olarak da adlandırılan “Bağımsız Doğrudan Genleşme Sistemleri (Self Contained Direct Expansion_ DX)”, 2- Mesafeli Sistemler_Split Gaz (Remote System_ Split Gas) ve 3- Temperli Su Sistemleri (Chilled Water) Chiller klima sistemleridir. Hangi sistemin sizin için doğru olduğunu belirlemek için teknenin boyutunu ve yerleşimini değerlendirmek gerekir. Klima ustanızın elinde ne varsa yani neyin satışını yapıyorsa veya hangi sisteme aşinaysa, bu yüzden o sistemi size önermediğini bilmeniz lazım!
- Bağımsız DX sistemler, düşük maliyetleri ve montaj kolaylığı nedeniyle, 50 ft civarındaki tekneler için tipik olarak en iyi seçimdir. Tek bir ünite ile kanal ve bağlantılar kullanarak bir veya birden fazla alanı hacimden ve maliyetten tasarruf ederek soğutabilirsiniz. Boyut olarak küçük olduklarından atıl kalmış ve kullanılmayan yatak altı, dolap içi, sintine, sancak iskele kamaraları ve makine dairelerinin müsait bölümlerine değişik montaj sistemleri uygulanarak monte edilebilirler. Bununla birlikte, klima santrali ve soğutma ünitesinin tek bir “kızak” üzerinde yani paket halinde olması olması nedeniyle her paket klima küçük hacimli olmayabilir. Kompresör aynı ünite üzerine monte edildiğinden, üretici tarafından iyi bir kompresör seçilmediyse, paket klima gürültülü olabilir. Tekne sahibi olarak sessiz ve hacim kaplamayan çözümlerin sizlere sunulduğundan emin olunuz. Uğultuyla, gürültüyle, titreşimle çalışan motorlar sizi soğutabilir ama ferah bir dinlenme, uyku sunamayacaklardır.
- Mesafeli, Remote Sistemler, (split gaz) genellikle 80 ft civarındaki teknelerde kullanılır. Uzun Mesafeli bir sistemin yoğuşma ünitesi genellikle makine dairesine kurulurken, klima santralleri soğutmaya ihtiyaç duyulan alanlara monte edilir. Klima santralleri bakır hatlarla yoğuşma ünitesine bağlanır. Hattın maksimum mesafesi 50 ft’dir. Uzun Mesafeli Sistemler’in kurulumu genellikle daha maliyetlidir. Bu sistemin avantajı, ünitelerin yaşam alanlarında daha az yer kaplaması ve kompresör sesinin duyulmasının daha az olası olduğu bir yere, uzağa, monte edilmesi nedeniyle daha sessiz olmasıdır.
- Daha büyük tekneler için, Chiller (Temperli) Su Sistemi, soğutucu su dolaşımını kullanır ve “soğutucu suyu” soğutmak için refrigerant yani “soğutucu akışgan” kullanır. Soğutucu su yani “soğuk su” soğuk havayı dağıtacak olan teknedeki klima santrallerine pompalanır. Bu tip bir sistemin kullanıldığı bir teknenin boyutu veya soğutma ünitesi ile klima santrali arasındaki çalışma uzunluğu konusunda herhangi bir sınırlama yoktur ancak iletim hatlarının izolasyonu elbette önemlidir, hat boyunca soğutucu suyun ısınmaması gerekmektedir. Temperli Su Sistemleri, elektriksel yük oluşturmamak açısından avantaj sağlar ve genellikle pik elektrik yükü düşüktür.
Elektriksel Kapasite
Bir tekne için doğru klimayı seçerken birçok faktör söz konusudur. Teknenin boyutu, yalıtımı ve mevcut elektrik kaynağı (yani jeneratörünüz) dikkate alınması gereken hususlardır. Klima sisteminizin güç ihtiyacını jeneratörünüz karşılayacak mı, karşılayacak olsa dahi klima sisteminin ilk çalıştırmada oluşturacağı yüksek pik akım değerlerini bertafar edecek mi gibi detaylar bulunmaktadır. Çok küçük bir klima sürekli çalışacak ve yine de alanı yeterince soğutmayacaktır. Çok büyük bir klima da gereksiz güç çeker ve aşırı devir yapar. Kısacası teknenizde jeneratöre yük oluşturacak tüm sistemleri, hacmi, yalıtımı gözetecek bir mühendisliğin yapılarak, ihtiyacınıza cevap verebilecek klima sistemi ve teknenizin elektiriksel kapasitesi değerlendirmelidir.
Teknenizin Boyutları
Bu hususlar göz önüne alındığında doğru klima seçiminin çok önemli olduğu aşikardır. Hangi klimayı alacağınıza karar verirken öncelikle soğutmanız gereken her alanın metrekare görüntüsünü ölçmelisiniz. Bu ölçüm daha sonra alanın ne kadar iyi yalıtıldığı ve alanın ne kadar açıkta olduğu dikkate alınarak bir yük faktörü ile çarpılmalıdır (örneğin, salon alanı, bir çok penceresiyle dış sıcaklıktan etkilenen yüzey alanı miktarı nedeniyle “aşağıdaki” bir kamaradan daha büyük bir klima gerektirecektir). Dikkate alınması gereken diğer bir husus, teknenin kullanıldığı iklimdir. Ilıman bir iklimdeki bir tekne, sıcak/tropik bir iklimdeki bir tekneden daha az soğutmaya yani daha düşük BTU’ya ihtiyaç duyacaktır (ılıman iklimi şu şekilde tanımlarız; 35C hava, 30C su, orta nem ve tropikal iklim ise şu şekilde tanımlarız; 40C Hava, 35C su, yüksek nem). Soğutulacak alan için doğru BTU klima değerini belirlemek için teknenizde bir çalışma yapılması gerekecektir.
Birden fazla alanı iklimlendirmek için tek bir ünite kullanılabilir. Bir kanal uzunluğunun aşağı yukarı 4-5 m olduğunu unutmayın. Kanal uzunluğunda birden fazla bükülme ve kısıtlama varsa, maksimum uzunluk azaltılmalıdır. Yanlış kanallama sorunlara yol açabilir. İyi hava akışı sağlamak lazımdır! Birden fazla bölmeyi soğutmak için tek bir ünite kullanıyorsanız, sıcaklık kontrolörü tarafından hangi alanın izlendiğini ve hangi alanların havalandırmaların açılması/kapatılmasıyla manuel olarak kontrol edileceğini göz önünde bulundurun. Yani ustanız bu saydıklarımızı gözetmelidir. Yoksa ya verim alamazsınız ya da kayıplar dikkate alınmadığı için fazla kapasiteli sistemler kurulur, bu da maliyeti ve elektrik yükünü artıracaktır. Temel termodinamik, elektrik, akışganlar dinamiği bilmeyen ezbere iş yapacak ustalardan kaçınınız.
Konum
Klima, kompresöre ve kompresörden uygun dönüş havası akışının olduğu bir alana yerleştirilmelidir Yanlış hava akışı, buzlanma veya zayıf hava sirkülasyonu ile ilgili sorunlara yol açacaktır. Soğuk hava sıcak havadan “ağır” olduğu için tahliyeler kabinde yüksek bir noktaya yerleştirilmelidir. Gerekirse üniteye servis vermek veya üniteyi çıkarmak için ünitenin etrafında yeterli alan olduğundan emin olunmalıdır.
Deniz Suyu Bileşenleri
Genellikle her ünitenin bağımsız bir sirkülasyon pompası kullanması önerilir. Genel bir kural olarak, bir ton klima kapasitesi için saatte 250 galon (1000 litre) hareket eden bir sirkülasyon pompasına ihtiyacınız olacaktır (bir ton 12.000 BTU’dur). Ayrıca uygun boyutta bir deniz suyu süzgecine, gövdelere, deniz suyu musluğuna ve besleme/boşaltma hortumuna ihtiyacınız olacaktır. Birden fazla ünite için tek bir pompa kullanılıyorsa, bir pompa röle kutusu ve manifoldun kullanılması gerekecektir.